Zawartość metali ciężkich oraz azotanów (V) i azotanów (III) w owocach bzu czarnego i aronii czarnoowocowej w zależnosci od miejsca pozyskania i okresu wegetacyjnego
[Contents of heavy metals, nitrates (V) and nitrates (III) in fruits of elderberry and black chokeberry depending on harvest site and vegetation period]

STRESZCZENIE
Oznaczono zawartosc olowiu i kadmu oraz azotanów V i azotanów III w owocach bzu czarnego i aronii czarnoowocowej zebranych w rejonie Lubelszczyzny. Próby do badan pobrano na terenach potencjalnie narazonych i nie narazonych na ekspozycje zanieczyszczen. Owoce analizowane w 2003 i 2004 roku, zebrane ze stanowisk potencjalnie narazonych na ekspozycje zanieczyszczen charakteryzowaly sie wieksza koncentracja olowiu, mieszczaca sie odpowiednio w granicach 0,043 mgkg-1 - 0,098 mgkg-1 s.m. i 0,048 mgkg-1 - 0,081 mgkg-1 s.m., niz owoce zebrane ze stanowisk potencjalne nie narazonych na ekspozycje zanieczyszczen. Zawartosc badanych metali, w owocach zebranych z obu terenów w roku 2004 byly dosyc zblizone do wartosci uzyskanych w roku 2003 i ksztaltowaly sie podobnie. Jednak poziom kadmu we wszystkich owocach zebranych z obu stanowisk zarówno w sezonie wegetacyjnym 2003 i 2004 roku okazal sie wysoki, znacznie przekraczajacy jego wartosc dopuszczalna (0,03 mgkg-1s.m.). Poziom azotanów (V) w badanych owocach zarówno w sezonie wegetacyjnym 2003 jak i 2004 byl stosunkowo niski i nie przekraczal 3,4 mgkg-1 s.m. Równiez zawartosc azotanów (III) byla nieznaczna ioscylowala w granicach 0,68 - 0,89 mgkg-1 s.m.

ABSTRACT
Lead, cadmium, nitrate (V) and nitrate (III) contents were determined in elderberry and black chokeberry fruits harvested in Lublin region. Samples were taken from areas that were potentially exposed and not exposed to pollution. Fruits analyzed in 2003 and 2004 harvested from area exposed to pollution were characterized by higher lead concentration (0.043-0.098 mg kg-1 fresh mass and 0.048-0.081 mg kg-1 fresh mass, respectively) than those collected from potentially not polluted area. Levels of tested metals in fruits harvested from both areas in 2004 were fairly similar to those from 2003. However, cadmium content in all collected fruits from both areas (in both vegetation periods) appeared to be high and much exceeded its permissible value (0.03 mg kg-1 fresh mass). Levels of nitrate (V) was low and similar in fruits harvested in both seasons from both areas not exceeding 3.4 mg kg-1 fresh mass. Content of nitrate (III) was also low and oscillated within the range 0.68-0.89 mg kg-1 fresh mass.