Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne w nasionach fasoli, grochu i bobu z krajowego rynku w latach 1999-2002
[Polycyclic aromatic hydrocarbons in the beans, peas and broad beans from domestic market, 1999-2002]

STRESZCZENIE
W nasionach fasoli, grochu i bobu, zakupionych w krajowych przedsiębiorstwach nasiennych woj. Mazowieckiego i Kujawsko-Pomorskiego w latach 1999-2002, oznaczono zawartość piętnastu wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Węglowodory ekstrahowano z nasion mieszaniną heksanu i acetonu poprzez sonifikację, następnie ekstrakty oczyszczano na kolumnie z żelu krzemionkowego, po czym związki identyfikowano i oznaczano ilościowo metodą chromatografii cieczowej z wykorzystaniem detektora fluorescencyjnego. Obecność wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych odnotowano w zróżnicowanych ilościach w przeważającej większości nasion badanych odmian fasoli, grochu i bobu, co wskazuje, iż mogą być one przyjmowane wraz z pożywieniem i ulegać bioakumulacji w organizmie człowieka. Znacznie wyższą wartością ΣWWA charakteryzowały się nasiona badanych odmian bobu aniżeli nasiona fasoli i grochu. Najwyższe oznaczone zawartość ΣWWA osiągnęły rząd wielkości 2x102 μg/kg produktu. Uzyskane wyniki były porównywalne z badaniami innych autorów dla warzyw pochodzących z terenów nieprzemysłowych. W wszystkich badanych nasionach odnotowano obecność także tych WWA, które posiadają właściwości rakotwórcze.

ABSTRACT
Seeds of bean, pea and broad bean, purchased from local seed production plants in the provinces of Mazowieckie and Kujawsko-Pomorskie in the years 1999-2002, were determined for the contents of fifteen polycyclic aromatic hydrocarbons. The hydrocarbons were extracted from the seeds with a hexane-acetone mixture by means of sonification. The obtained extracts were then purified in a silica gel column. Polycyclic aromatic hydrocarbons were identified and determined quantitatively with liquid chromatography using a fluorescent detector. Their presence (in different concentrations) was reported in the majority of seeds of the bean, pea and broad bean varieties examined, which indicates that they may be ingested with food and bioaccumulated in the human organism. A considerably higher content of ΣPAH was observed in the seeds of broad bean, compared to those of bean and pea. The highest ΣPAH determined reached 2x102 μg/ kg of product. The obtained results were comparable with those reported by other authors for vegetables originating from non-industrial areas. It is worth emphasizing that all the seeds examined revealed the presence of PAH with carcinogenic properties.