Sposób żywienia dzieci przedszkolnych ze środowiska wielkomiejskiego
[Dietary patterns in nursery school children from an urban environment]

STRESZCZENIE

Wprowadzenie. Prawidłowy sposób żywienia optymalizuje procesy rozwojowe i stanowi czynnik prewencji chorób dietozależnych. Postawy i przyzwyczajenia żywieniowe dzieci kształtowane pod wpływem środowiska rodzinnego, przedszkolnego i szkolnego wpływają na sposób żywienia w dalszych latach życia. 
Cel pracy. Celem badań była ocena zachowań i upodobań żywieniowych grupy dzieci przedszkolnych na podstawie deklaracji rodziców. 
Materiał i metoda. Badania przeprowadzono w okresie wiosennym w grupie 126 rodziców dzieci (66 chłopców i 60 dziewczynek) w wieku 3-6 lat w Krakowie, w oparciu o autorski kwestionariusz ankiety. Rozkład danych przedstawiono dla próby ogółem, z uwagi na brak różnic statystycznie istotnych w tym zakresie w zależności od płci (P>0,05). 
Wyniki. Badania wykazały rozpowszechnienie 4-5 posiłkowego modelu żywienia (97,6%), o ograniczonej jednak regularności (52,4%) oraz dojadanie między głównymi posiłkami (86,5%), najczęściej słodyczy (63,5%), owoców (56,3%) i produktów mlecznych (42,9%). Codzienna konsumpcja pełnoziarnistych produktów zbożowych dotyczyła 38,1%, owoców 50,8%, warzyw 41,2%, a produktów mlecznych 82% dzieci. Ryby podawane były dzieciom zazwyczaj raz tygodniu (50%). Rodzice częściej podawali dzieciom produkty mleczne pełnotłuste niż o obniżonej zawartości tłuszczu (54,8% vs. 45,2%). Produkty typu fast food rzadziej niż raz w miesiącu spożywało 61,7% dzieci, w każdym miesiącu - 26,4% i w każdym tygodniu - 10,3% dzieci. Błędem było wysokie rozpowszechnienie słodyczy, codziennie spożywanych przez 57,9% grupy. Dzieci najchętniej piły soki owocowe (62,7%), herbatę (45,2%) i wodę mineralną (39,7%), a jadły potrawy mączne (84,1%), słodycze i wyroby cukiernicze (42,1%) oraz potrawy mięsne (30,2%). Wśród produktów, które dzieci niechętnie spożywały, rodzice najczęściej wymieniali: warzywa (63,5%), mleko (48,4%) i kasze (34,1%). 
Wnioski. Preferowanie spożycia słodyczy i wyrobów cukierniczych, owoców, soków owocowych i potraw mącznych potwierdziło upodobanie dzieci do smaku słodkiego.

ABSTRACT
 
Background. A correct dietary pattern optimizes development processes and is a factor in the prevention of diet-related diseases. Attitudes and dietary habits of children, shaped by their family, nursery school and school environments, affect their dietary patterns later in their life. 
Objective. The aim of the study was to evaluate dietary behaviours and preferences of a group of nursery school children, based on their parents’ declarations. 
Material and method. The research was carried out in the spring on a group of 126 parents of children (66 boys and 60 girls) aged 3-6 in Krakow, based on a survey questionnaire constructed by the author. The distribution of the data was presented for the whole sample in general, due to a lack of statistically significant differences in this respect depending on the gender (P>0.05). 
Results. The study has demonstrated the prevalence of the 4-5 meal-a-day dietary pattern (97.6%), though with a limited regularity (52.4%), and snacking between main meals (86.5%), usually on sweets (63.5%), fruit (56.3%) and dairy products (42.9%). Daily consumption of wholegrain cereal products was the case in 38.1% of the children, of fruit in 50.8% of the children, vegetables in 41.2%, and dairy products in 82% of the children. Fish was served to the children usually once a week (50%). Parents gave their children whole fat products more frequently than reduced fat versions (54.8% vs 45.2%). The children consumed fast food products less frequently than once a month (61.7%), while 26.4% consumed them every month and 10.3 % every week. A common mistake involved a high prevalence of sweets, which were consumed daily by 57.9% of the group. Children preferably drank fruit juices (62.7%), tea (45.2%) and mineral water (39.7%), and consumed flour products (84.1%), sweets and confectionery products (42.1%) and meat products (30.2%). Products disliked by children, according to their parents’ reports, included vegetables (63.5%), milk (48.4%) and grits (34.1%). 
Conclusions. A preference for the consumption of sweets and confectionery, fruit, fruit juices and flour products demonstrated that the children had a liking for the sweet taste.