Porównanie spożycia tłuszczu, izomerów trans i cholesterolu w diecie mieszkańców Warszawy w odniesieniu do polskiej racji pokarmowej
[The comparison of fat, trans isomers and cholesterol intake in the diet of Warsaw inhabitants in relation to Polish food ration]

STRESZCZENIE
Celem niniejszej pracy była ocena poziomu spożycia tłuszczu, kwasów linolenowego i linolowego, izomerów trans oraz cholesterolu w diecie dorosłych mieszkańców Warszawy w odniesieniu do spożycia krajowego. Poziom spożycia składników odżywczych oszacowano na podstawie danych z badań przeprowadzonych w latach 2001/2002 na grupie dorosłych mieszkańców Warszawy przy zastosowaniu metody 3-dniowego bieżącego notowania oraz w oparciu o dane pochodzące z badań budżetów gospodarstw domowych GUS z 1998 i 2001 roku. Zbyt duży udział tłuszczu w diecie wynikał z wysokiego spożycia produktów smażonych, dodawania tłuszczów do potraw, jak również spożywania produktów mięsnych i mlecznych o dużej zawartości tłuszczu. Ponadto odnotowano niskie spożycie kwasu linolenowego przy wysokim udziale kwasu linolowego w diecie. Zbyt wysoki udział kwasu linolowego był skutkiem dużego spożycia produktów smażonych na olejach oraz stosowania margaryn do smarowania pieczywa. Spożycie izomerów trans kwasów tłuszczowych w diecie mieszkańców Warszawy było wyższe od zalecanego, co było skutkiem dużego spożycia margaryn i tłuszczów utwardzonych, natomiast spożycie izomerów trans w polskiej diecie nie przekraczało maksymalnych zalecanych ilości. Zbyt wysoki poziom cholesterolu w diecie był spowodowany wysokim spożyciem mięsa i przetworów mięsnych oraz jaj. Wyniki badań wskazują, że należy dążyć do obniżenia udziału tłuszczów w diecie, w szczególności tłuszczów utwardzonych, zastępując je olejami bogatymi w kwas alfa-linolenowy, np. rzepakowym oraz spożywać więcej ryb morskich i przetworów rybnych. Mięsa i przetwory mięsne o dużej zawartości tłuszczu należy zastępować chudymi oraz spożywać mleko i przetwory mleczne o obniżonej zawartości tłuszczu.

ABSTRACT
The aim of the study was to establish the intake level of fat, linolenic and linoleic acids, trans fatty acids and cholesterol in an average diet of Warsaw adult inhabitants in comparison with the Polish diet. The intake of nutrients in an average diet of Warsaw adult inhabitants was estimated based on research data gathered using three-day dietary records in 2001/2002 as well as the research results of household budgets, elaborated by the Central Statistical Office in 1998 and 2001. Excessive consumption of fats in the diet resulted from high consumption of fried products, adding fat to dishes and the consumption of high-fat milk and meat products. Moreover, a low consumption of linolenic acid and a high participation of linoleic acid was proved in the diet. Excessive consumption of linoleic acid was the result of high consumption of oil fried products and using margarines for spreading. The intake of trans fatty acids in Warsaw diet was higher than recommended as a result of high great consumption of margarines and hydrogenated fat, while the intake of trans fatty acids in Polish diet did not exceed maximum recommended amount. Excessive level of cholesterol in the diet was the result of high consumption of meat, meat products and eggs. The results indicate that it is necessary to decrease the intake of fat in the diet, especially hydrogenated fat, and replace them with oil rich in alpha-linolenic acid, e.g. rape oil as well as consume more sea fish and fish products. It is recommended that high fat meat and meat products should be replaced with the lean ones and that low-fat milk and milk products should be consumed.