Ocena stanu zdrowia i samopoczucia ludności zamieszkałej w zróżnicowanych warunkach akustycznych
[Estimation of well-being and a self assessed health of urban inhabitants for different acoustic areas]

STRESZCZENIE
Analiza porównawcza między 174 osobową grupą osób zamieszkałych w hałaśliwym rejonie miasta (LAeq > 70 dB) i 183 osobową grupą osób mieszkających w rejonie o umiarkowanym poziomie hałasu (LAeq < 57 dB A) wykazała istotne różnice w stanie zdrowia i samopoczucia. Różnice te, po wyeliminowaniu wpływu wieku, wykształcenia, palenia papierosów potwierdziły istnienie związku między warunkami zamieszkania kształtowanymi przez motoryzację, a jakością życia oraz samopoczuciem psychicznym i zdrowotnym badanych osób. Z danych wynika, że wielkomiejski ruch uliczny o dużej intensywności zakłóca lub utrudnia realizację wielu istotnych czynności życia codziennego, wywołuje stan napięcia emocjonalnego, irytację i zdenerwowanie. W grupie osób z rejonów hałaśliwych znacznie częściej obserwuje się poczucie swoistej presji psychicznej wywoływanej przez hałas, podrażnienie gardła lub oczu, zakłócenie wypoczynku, mowy, odbioru muzyki, trudności w zasypianiu i zaburzenia snu. Dominuje uczucie dyskomfortu i uciążliwości. Występuje częstsza potrzeba zamykania czy uszczelniania okien, stosowanie zatyczek do uszu lub zażywanie tabletek nasennych. Ryzyko względne wystąpienia wyżej wymienionych zakłóceń codziennej aktywności czy określonych reakcji psychicznych i emocjonalnych wśród grup eksponowanych na wysoki hałas jest od 3 do 6 razy większe w porównaniu z osobami z rejonu o umiarkowanym narażeniu . Oprócz obniżenia komfortu psychicznego i jakości życia intensywny hałas uliczny wpływa na samopoczucie i ocenę własnego stanu zdrowia. W rejonach o dużym natężeniu hałasu obserwuje się nasilenie skarg na różnego typu dolegliwości ze strony narządów i układów organizmu, a także na ogólny stan przemęczenia i niewyspania, trudności z zasypianiem, bezsenność. Wiele z tych skarg i objawów ma charakter nerwicowy, głównie dotyczący układu krążenia ( bicie i kołatanie serca, ból w klatce piersiowej bądź w okolicy serca, uderzenie krwi do głowy, zmęczenie powysiłkowe) i nadmiernego pobudzenia nerwowego. Długotrwałe oddziaływanie hałasu jest prawdopodobnym również powodem częstszego zdenerwowania, odczucia rannego przemęczenia, zestresowania, problemów z koncentracją uwagi czy wyraźnym obniżeniem nastroju (poczucie niezadowolenia i przygnębienia, nieumiejętność radzenia sobie z trudnościami, obniżona zdolność podejmowania decyzji). Dodatkowo w rejonie o intensywnym ruchu ulicznym obserwuje się nasilenie problemów związanych prawdopodobnie z emisją spalin (częsty kaszel, kichanie, zapchany nos). Ryzyko występowania wyżej wymienionych niekorzystnych objawów zdrowotnych w grupie osób z rejonów hałaśliwych jest o ok. półtora razy wyższe niż w rejonie o poziomie poniżej 57 dB /A/. Analizowany materiał nie potwierdził hipotezy o wpływie hałasu ulicznego na wzrost występowania określonych chorób potwierdzonych przez lekarza. W obu rejonach, hałaśliwym i umiarkowanym, zapadalność na choroby była podobna. Podobne było również spożycie leków.

ABSTRACT
Comparative analysis among 357 inhabitants, who live in two areas: noisy (above 70 dB /A/).and moderate (below 57 dB /A/) showed significant differences between the groups in many variables under consideration. This differences, after eliminating socio-economic influences and behavior factors such as: gender, age, economical conditions, education or smoking confirmed existence of relation between living condition caused by motorization and life quality , well-being and self assessed health of inhabitants. Details showed, that urban intensive traffic noise disturbs realization of many important daily activities, evoke emotional tension, irritation, nervousness. In group of people from noisy areas more often are observed characteristic mental pressure caused by noise, throat and eyes irritation, disturbances in rest, speach, listen to music, sleep, and when going to sleep. Feeling of discomfort and annoyance dominates. More often there is a need to close or seal up the windows, use earplugs or take a sleeping pills. Relative risk of appearance of disturbances mentioned above or mental and emotional reactions in group of people who are exposed to high noise from 3 do 6 times bigger in comparison with people from quiet area. Apart from a decrease in the mental comfort and live quality, intensive traffic noise has a big influence on well-being and self assessed health status. The intensification of complaints and symptoms of neurotic character are observed in noisy areas. Most of these problems are connected with cardiovascular system (palpitation, constriction in chest, hot flush, tiredness after effort) and excessive nervous stimulation. Long lasting influence of noise is probably also a cause for a frequent nervousness, feeling of tiredness after night sleep and overstress, troubles with concentration or distinct reduction of well-being (feel unhappy and miserable, inability to cope with troubles, reduce ability to take of decisions). Additionally, the escalation of troubles probably connected with bigger air pollution (frequent dry cough, sneezing, nasal stuffing) is observed in areas of intensive traffic noise. Relative risk of appearance mentioned above unfavourably health symptoms in group of people from noisy areas is about 1,5 times higher than in areas below 57 dB /A/. Analyzed data did not confirm hypothesis on influence of traffic noise on increasing of appearance of diseases confirmed by physician. In both areas noisy and quiet morbidity are similar. Also consumption of medicines was similar.