Ocena potrzeb i możliwości zwiększenia zawartości witaminy B12 w diecie
[Evaluation of needs and possibilities of increasing the vitamin B 12 content in diet]

STRESZCZENIE

Wprowadzenie. Witamina B12 to grupa związków o aktywności biologicznej zbliżonej do cyjanokobalaminy. Biodostępność witaminy B12 z różnych produktów różni się znacznie np. z mięsa kurcząt wynosi średnio 61-66%, ryb 42%, natomiast z jaj <9% Stosunkowo łatwo uzupełniać niedobory witaminy B12 spożywając regularnie produkty wzbogacone dostępne na rynku lub suplementy diety. 
Cel badań. Celem badań była charakterystyka dostępnych na rynku produktów wzbogaconych witaminą B12 oraz ocena możliwości zwiększenia pobrania tej witaminy poprzez włączanie takich produktów do codziennej diety. 
Materiał i metoda. Badanie przeprowadzono zimą 2011 roku, w 11 sieciach handlowych w Warszawie. Dane o produktach zaczerpnięto z informacji zawartych na opakowaniach. W sprzedaży znaleziono 220 produktów z dodatkiem tej witaminy B12. Dodawana ona była przede wszystkim do płatków śniadaniowych, soków, napojów bezalkoholowych, batonów zbożowych, cukierków, kakao i herbat granulowanych, margaryn, ale również do produktów sojowych. Najliczniejszą grupę produktów stanowiły płatki śniadaniowe (40%) oraz soki i napoje bezalkoholowe (30%). 
Wyniki. Najwyższą zawartością witaminy B12 charakteryzowały się niektóre cukierki (max. 4,5μg/100g) i napoje herbaciane (max. 3,75μg/100g), a najniższą napoje owocowe (min. 0,12μg/100g). Szeroka oferta produktów z dodatkiem witaminy B12 umożliwia zwiększenie spożycia tej witaminy, na przykład poprzez spożycie szklanki napoju sojowego (20,8% normy na poziomie RDA), kubka deseru sojowego (15%), napoju herbacianego (14%), szklanki soku jabłkowego (12,5%), batonu zbożowego (10%), porcji płatków kukurydzianych (9,8%) czy kromki pieczywa z margaryną (7,5%). Oszacowano, że jednorazowe spożycie średniej porcji produktów z dodatkiem witaminy B12 może dostarczyć jej 0,18-0,5 μg (7,5-20,8% normy RDA dla osób dorosłych). 
Wnioski. Aby produkty spożywcze wzbogacone spełniały pozytywną rolę w żywieniu potrzebna jest odpowiednia edukacja żywieniowa społeczeństwa, ze szczególnym zwróceniem uwagi na osoby starsze oraz osoby stosujące diety wegetariańskie. 
ABSTRACT  

Background. Vitamin B12 belongs to the biologically active compounds related to cyanocobalamin group. The bioavailability of B12 from different food products varies considerably, for example from the chicken meat it ranges from 61 to 66%, from fish meat is 42%, and from eggs below 9% only. The deficiency of vitamin B12 could easily be overcame by the appropriate diet or food supplements. 
Objective. The aim of this study was to characterize the fortified with vitamin B12 food products available on the market and to assess the possibilities of increasing the intake of this vitamin by including such products into the daily diet. 
Material and method. The study was carried out in winter 2011, at eleven Warsaw supermarkets. Information about food products was based on label declarations. There were 220 products fortified with vitamin B12 from various food categories, like breakfast cereals, fruit juice, non-alcoholic beverages, cereals bars, candies, instant cocoa and tea, margarine, as well as soya products. Breakfast cereals (40%) and juice, non-alcoholic beverages (30%) were the largest groups. 
Results. The highest amount of vitamin B12 was found in some candies (max. 4,5μg/100g) and instant tea (max. 3,75μg/100g). The lowest amount was found in some fruit beverages (min. 0,12μg/100g). There is possibility of increasing the vitamin B12 intake by consuming various fortified products: for instance a glass of soya drink (20,8% RDA), a cup of soya pudding (15%), a glass of instant tea (14%), apple juice (12,5%), a cereal bar (10%), a bowl of corn flakes (9,8%) or a slice of bread with margarine (7,5%). The intake of one average portion of chosen food products fortified with vitamin B12 provides about 0,18-0,5 μg (7,5-20,8% Polish RDA for adults). 
Conclusions. The wide public education is essential for increasing the role of these products in nutrition, it is especially recommendable to vegetarian and elderly people.