Ocena aparatów mammograficznych w Polsce pod kątem spełniania wymagań Aktualnych przepisów ochrony radiologicznej
[Evaluation of mammographic units in Poland in the view of current requirements of radiation protection regulations]

STRESZCZENIE
Celem badania mammograficznego jest wychwycenie jak najwcześniejszych zmian strukturalnych zachodzących w tkance sutka. Każde badanie rentgenowskie związane z ekspozycją na promieniowanie, w tym również zdjęcia sutków, niesie pewne ryzyko wywołania nowotworu u osoby badanej. W pracy dokonano analizy dynamiki wzrostu liczby aparatów mammograficznych w Polsce w latach 1995, 1997 i 2002. Przeanalizowano rozmieszczenie aparatów na terenie kraju. Określano miejsca użytkowania aparatów według typu placówki służby zdrowia. W przeprowadzonej analizie uwzględniono producenta oraz wiek eksploatowanych mammografów, co stanowiło przesłankę do oceny, czy dany aparat będzie spełniał aktualne wymogi przepisów ochrony radiologicznej. Analizowano również wyposażenie pracowni w sprzęt do kontroli jakości i sposób wywoływania rentgenowskich błon mammograficznych. Stwierdzono, iż około 25% aparatów nie spełnia aktualnych wymogów technicznych stawianych aparatom mammograficznym i powinno być jak najszybciej wycofanych z eksploatacji. Należy przy tym zwrócić uwagę na fakt, iż na koniec 2002 r. użytkowanych było w Polsce 554 aparatów mammograficznych, co przy ich bardzo nierównomiernym rozmieszczeniu nie zapewniało pełnej dostępności do badań. Dlatego wycofywanie aparatów nie spełniających wymogów technicznych powinno odbywać się przede wszystkim na zasadzie wymiany na aparaty nowe.

ABSTRACT
The aim of mammography examination is to discover as soon as possible any structural changes in a breast tissue. Every X-ray examination exposure the patient to the radiation as it takes place in mammography images might be a cause of cancer. In this publication the dynamics growth of mammography units number in Poland in years 1995,1997 and 2002 has been analyzed. The distribution of mammography units in Poland has been examined. The places of mammography units exploitation in regard to the type of health service institution has been determined. In this publication the manufacturers and the age of mammography units as a prerequisite to determine whether the specified mammography unit complies with the actual requirements in radiation protection regulations have been taken into consideration. The mammography laboratory equipment for providing quality control and the method of developing X-ray films has been also analyzed. It has been ascertained that about 25% of mammography units do not comply with current technical requirements and they should be withdrawn from exploitation. However, it should be pointed out that there were only 554 mammography units in Poland at the end of year 2002. Their unequal distribution do not provide satisfactory availability to examinations for patients. As a result of this, the principal method of withdrawing them from exploitation should be replacing the time-worn the X-ray apparatuses with the new ones.