Obliczeniowa metoda pobrania azotanów i azotynów oraz witamin antyoksydacyjnych z całodziennymi racjami pokarmowymi przez dzieci w wieku 1-6 lat
[Evaluation of nitrate, nitrite and antioxidant vitamins intake in daily food rations of children aged 1-6 years]

STRESZCZENIE
Celem pracy była szacunkowa ocena pobrania azotanów, azotynów oraz witamin antyoksydacyjnych z całodziennymi racjami pokarmowymi przez dzieci w wieku 1-6 lat. Zawartości azotanów i azotynów w racjach pokarmowych oceniane były na podstawie raportów magazynowych oraz dostępnych krajowych danych literaturowych. Otrzymane wartości dziennego pobrania odnoszono do dopuszczalnego dziennego pobrania (ADI) dla dzieci. W celu przedstawienia struktury pobrania azotynów i azotanów oraz ukazania głównych źródeł tych związków całkowite pobranie przyjęto za 100%. Ponadto w całodziennych racjach pokarmowych na podstawie otrzymanych raportów magazynowych oraz programu „Żywienie”, opracowanego z wykorzystaniem „Tabel wartości odżywczej produktów spożywczych”, obliczono zawartość witamin antyoksydacyjnych. Otrzymane wartości porównano z normą żywienia dla dzieci. Wszystkie oceniane racje pokarmowe zawierały nadmierne ilości azotanów, przekraczające poziom dopuszczalnego dziennego pobrania (ADI) średnio 2–krotnie. Azotyny dostarczane były z całodziennymi racjami pokarmowymi średnio na poziomie 88% wartości ADI. Głównym źródłem azotanów były warzywa dostarczające 90,3% ogólnej ilości tych związków. Źródłem azotynów w diecie były: mięso i wędliny (27,6%), warzywa (26,2%) oraz produkty zbożowe (24,6%). Wysokie spożycie witamin antyoksydacyjnych, przekraczające dzienne zapotrzebowanie stanowiło ochronę przed wysoką ilością azotanów.

ABSTRACT
The aim of this study was evaluation of nitrates, nitrites and antioxidant vitamins intake in daily food rations children aged 1-6 years. The levels of nitrites and nitrates in daily food rations were calculated with using menu data and literature nitrites and nitrates content data in food products and compared with the acceptable daily intake (ADI). The percentage contribution of selected groups of products in nitrates and nitrites supply was calculated. Antioxidant vitamins level was calculated with using menu data and Food composition tables and compared to the recommendations. Nitrates content exceeded acceptable daily intake (ADI) for children aged 1-6 twice, but level of nitrites was below (88% ADI). The main food source of nitrates were vegelables supplied 90% of one. The main sources of nitrite were meat products supplied 27,6% of one, vegetables and their products – 26,2% and cereals supplied 24,6% of nitrites. All calculated vitamins (A, E, C) exceeded recommendations what protected children from high level of nitrates.