Influence of two different methods of nutrition education on the quality of life in children and adolescents with type 1 diabetes mellitus – a randomized study
[Influence of two different methods of nutrition education on the quality of life in children and adolescents with type 1 diabetes mellitus – a randomized study]

ABSTRACT
Background. Nutrition education is one of the most important factors determining the effectiveness of treatment and maintaining an adequate quality of life (QoL) in children and adolescents with type 1 diabetes.
Objective. The primary objective was to compare the influence of two methods of nutrition education on the QoL. The secondary objective was to identify other determinants of the QoL.
Material and Methods. A randomized single-blind study was conducted between October 2017 and April 2019 at the Children’s Clinical Hospital in Warsaw. The study included 170 patients (aged 8-17) with at least 1-year history of type 1 diabetes, treated with insulin pumps. The participants were randomly divided into two groups: a control group (C) – traditional/ informative education methods, and an experimental group (E) – modern/interactive methods. PedsQL Diabetes Module 3.0 questionnaire was used in the assessment of the QoL. Total PedsQL score was the primary outcome. The secondary outcomes included the results obtained in five subscales of the questionnaire. The relationships between selected variables and changes in scores were also verified.
Results. Data obtained from 136 patients were analyzed. In both groups no significant changes regarding total PedsQL were noted 6 months after the intervention. However, a significant reduction occurred as regards the scores of ‘Communication’ subscale in group C. Analyzing other determinants of the QoL, significant dependencies were observed between: the level of physical activity and a change in ‘Diabetes symptoms’ subscale, and the level of parents’ education and a change in ‘Treatment barriers’ subscale.
Conclusions. Both methods of nutrition education exerted a comparable influence on the total QoL. However, modern methods were more effective in terms of the improvement in the aspect of communication. Additionally, moderate physical activity and parents’ tertiary education constituted valid determinants of various aspects of the QoL in children and adolescents with type 1 diabetes.

STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Edukacja żywieniowa stanowi jeden z najważniejszych elementów warunkujących skuteczność leczenia oraz utrzymanie odpowiedniej jakości życia dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1.
Cel badań. Głównym celem badania było porównanie wpływu dwóch metod edukacji żywieniowej na jakość życia. Cel drugorzędny stanowiło zidentyfikowanie pozostałych czynników determinujących jakość życia.
Materiał i metody. Przeprowadzono badanie randomizowane, pojedynczo zaślepione. Badanie było realizowane od października 2017 r. do kwietnia 2019 r. w Dziecięcym Szpitalu Klinicznym w Warszawie. Do badania zakwalifikowano 170 pacjentów (w wieku 8-17 lat) z cukrzycą typu 1 rozpoznaną przynajmniej rok wcześniej, leczonych za pomocą pomp insulinowych. Uczestnicy zostali losowo podzieleni na dwie grupy: kontrolną (C), w której zastosowano tradycyjne/informacyjne metody edukacji oraz eksperymentalną (E), w której wdrożono metody nowoczesne/interaktywne. Do oceny jakości życia wykorzystano kwestionariusz PedsQL Diabetes Module 3.0. Pierwszorzędowy punkt końcowy stanowiła całkowita punktacja uzyskana w kwestionariuszu. Do drugorzędowych punktów końcowych należały rezultaty osiągnięte w pięciu podskalach kwestionariusza. Zweryfikowano również występowanie zależności pomiędzy wybranymi zmiennymi a zmianami w punktacji.
Wyniki. Przeanalizowano dane 136 pacjentów. Po upływie 6 miesięcy od zastosowanej interwencji w obydwu grupach nie odnotowano istotnych zmian w zakresie całkowitej punktacji. W grupie C stwierdzono jednak znamienne pogorszenie wyników w podskali „Komunikacja”. Analizując inne determinanty jakości życia pacjentów, zaobserwowano znamienne zależności pomiędzy: poziomem aktywności fizycznej a zmianą w podskali „Objawy cukrzycy” oraz stopniem wykształcenia rodziców a zmianą w podskali „Bariery związane z leczeniem”.
Wnioski. Obydwie metody edukacji żywieniowej miały porównywalny wpływ na ogólną jakość życia. Metody nowoczesne były jednak skuteczniejsze w zakresie poprawy aspektu komunikacji. Co więcej, umiarkowany stopień aktywności fizycznej oraz wyższe wykształcenie rodziców stanowiły istotne determinanty różnych aspektów jakości życia dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1.