Wykorzystanie diety ubogoenergetycznej o zmodyfikowanym składzie puli kwasów tłuszczowych w terapii zespołu metabolicznego
[The use of low-caloric diet with modified fatty acids pool in the therapy of the metabolic syndrome]

STRESZCZENIE
Wstęp. Otyłość brzuszna jest główną składową zespołu metabolicznego. Nadmierny rozrost trzewnej tkanki tłuszczowej prowadzi do licznych metabolicznych i hormonalnych zaburzeń. Współwystępowanie nadciśnienia, dyslipidemii i insulinooporności istotnie zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 i chorób układu krążenia.
Cel badań. Celem niniejszego badania była ocena wpływu ubogoenergetycznej diety (1200-1500 kcal/dobę) o zmodyfikowanym składzie puli kwasów tłuszczowych w terapii zespołu metabolicznego oraz oszacowanie całkowitego ryzyka zgonów z przyczyn sercowo – naczyniowych przed i po interwencji dietetycznej.
Materiał i metoda.23 otyłe osoby w wieku 29–65 lat: 14 mężczyzn (44,0±11,9 lat) i 9 kobiet (49,7±11,3 lat) z zespołem metabolicznym (według kryteriów NCEP ATP III) losowo podzielono na 2 grupy: badaną (II) i kontrolną (I), w których proporcja PUFA n-3/n-6 wynosiła odpowiednio 1:5 i 1:10. Wartość energetyczna diet była zbliżona. Białka, tłuszcze i węglowodany dostarczały odpowiednio: 18%, 28% i 53% energii całodobowej racji pokarmowej, zawartość błonnika pokarmowego w diecie >29 g/dobę, dobowa podaż cholesterolu <200 mg. U badanych monitorowano: standardowe parametry antropometryczne, wybrane biochemiczne, skład ciała oraz wartość ciśnienia tętniczego.
Wyniki. Po 12 tygodniach odnotowano istotne zmiany w wartościach kontrolowanych parametrów, jednak nie wykazano istotnych różnic między grupami. Znaczącej redukcji uległa masa ciała pacjentów (8,2±1,6 kg; p<0,001), obwód talii (13,4±2,4 cm; p<0,001), wartości skurczowego i rozkurczowego ciśnienia krwi o odpowiednio: 11,5±2,2 mmHg i 7,1±09 mmHg (p=0,0003 i p=0,0008). Odnotowano także istotną redukcję całkowitego ryzyka zgonów z przyczyn sercowo – naczyniowych oszacowanego za pomocą skali Framingham i algorytmu SCORE.
Wnioski. Niskoenergetyczna dieta o zredukowanej zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych oraz zwiększonej zawartości polienowych kwasów tłuszczowych i błonnika pokarmowego stosowana przez 12 tygodni zmniejszyła istotnie nasilenie zaburzeń metabolicznych u osób otyłych z zespołem metabolicznym, przez co znacząco zmniejszyła ryzyko chorób układu krążenia.

ABSTRACT
Background. Abdominal obesity is the main component of the metabolic syndrome. Hyperplasia of visceral adipose tissue leads to numerous metabolic disorders: hypertension, dyslipidemia, insulin resistance. This clustering of the most hazardous risk factors is directly linked to type 2 diabetes and cardiovascular disease.
Objective. The aim of presented trial was to evaluate the use of low-caloric diet (1200-1500 kcal/day) with modified fatty acids pool in dietetic therapy of the metabolic syndrome and additionally to estimate the total risk of various cardiovascular disease outcomes.
Material and method. 23 obese patients aged 22–65 years: 14 men (44.0±10.9 years) and 9 women (49.7±11.3 years) with metabolic syndrome (according to NCEP ATPIII) were randomly divided into 2 groups: examined (II) and control (I) with PUFA n-3/n-6 ratio 1:5 and 1:10 respectively. There were no difference in diet composition between groups. Dietary fiber intake was over 29 g/day and both diets provide 28% of total energy from fats, 53% from carbohydrates and 18% from proteins, with <200 mg cholesterol/day. Anthropometric (body mass, waist and hip circumference) and biochemical (plasma concentration of: glucose, triglicerydes, total cholesterol, LDL and HDL cholesterol) indicators, body composition and the value of blood pressure were controlled.
Results. After 12 weeks trial there was significant decrease in measured parameters noted: body mass (8.2±1.6 kg; p<0.001), waist circumference (13.4±2.4 cm; p<0.001), systolic and diastolic blood pressure: 11.5±2.2 mmHg and 7.1±09 mmHg; (p=0.0003 i p=0.0008) respectively. The reduction in total risk of developing coronary heart disease measured by Framingham risk score and SCORE algorithm was observed. There was no statistically significant difference between the effects of both groups: PUFA n-3/n-6 1:5 and 1:10.
Conclusions. These results suggest that the individually matched low-caloric diet with decreased saturated fats intake, increased intake of PUFA n-3 and dietary fibers are crucial in metabolic syndrome therapy and efficiently decrease total cardiovascular risk in these patients.