Udział grup produktów i wody pitnej w spożyciu wybranych składników mineralnych przez osoby starsze
[Contribution of food products and drinking water to the intake of minerals by elderly ]

STRESZCZENIE
Celem pracy było oszacowanie, które grupy produktów spożywczych są źródłem wapnia, magnezu, żelaza, cynku i miedzi w diecie osób starszych oraz jakie ich ilości pochodzą z wody używanej w gospodarstwie domowym do przygotowywania napojów i potraw. Na podstawie danych o spożyciu zebranych metodą 3-dniowego bieżącego notowania stwierdzono, że racje pokarmowe osób w wieku 75-80 lat mieszkających w rejonie warszawskim charakteryzowały się niedostateczną zawartością wapnia i miedzi oraz dodatkowo żelaza u kobiet i cynku u mężczyzn. Realizacja norm na energię wynosiła u mężczyzn 90%, a u kobiet 78%. Głównym źródłem wapnia w całodziennej racji pokarmowej osób starszych były produkty mleczne (48%). Źródłem magnezu dla badanych osób były produkty zbożowe (29%), zaś żelazo pochodziło przede wszystkim z produktów zbożowych (31%) i mięsnych (21%). Te dwie grupy produktów spożywczych miały również znaczący udział w dostarczaniu cynku (odpowiednio 29% i 25%). Największych ilości miedzi dostarczały produkty zbożowe (33%) i ziemniaki (16%). Woda pitna była znaczącym źródłem wapnia (14%) i cynku (9%). Zbożowe, warzywa, produkty mleczne i mięso dostarczały proporcjonalnie więcej składników mineralnych w dietach mężczyzn w porównaniu do diet kobiet, natomiast ziemniaki, owoce, jaja i inne produkty (tłuszcze, cukier, słodycze itd.) więcej w dietach kobiet.

ABSTRACT
The aim of this paper was to assess the contribution of food product groups and drinking water to mineral and trace elements supply. On the basis of 3-day record data it was found that the intake of calcium and copper by 75-80 years old elderly living in Warsaw area (Poland) was insufficient. The same for iron among women and zinc among men was observed. The RDA for energy was covered in 90% by men’s diets and in 78% by women’s diets. Dairy products were the main source of calcium (48%), cereals were the main source of magnesium (29%), while iron came mainly from cereals (31%) and meat products (21%). Two latter groups of products also significantly contributed in zinc intake by the elderly (29% and 25% respectively). Cereals (33%) and potatoes (16%) were the main sources of copper. Drinking water had significant share only in calcium (14%) and zinc (9%) intake. Cereals, vegetables, dairy and meat products gave relatively more minerals to men’s diets, while potatoes, fruits, eggs and other products (fats, sugar, sweets etc.) – to women’s diets.