Sposób żywienia a wartość BMI u dorastającej młodzieży wiejskiej
[Nutritional patterns versus BMI values in rural adolescents]

STRESZCZENIE
Celem pracy było określenie współzależności pomiędzy liczbą posiłków spożywanych w ciągu dnia, wartością energetyczną diety oraz bilansem energetycznym u młodzieży różniącej się wskaźnikiem BMI. Badaniami objęto 280 dziewcząt i 305 chłopców w wieku 10–15 lat. Wielkość cech somatycznych oceniono na podstawie pomiarów wysokości i masy ciała oraz grubości fałdów skórno–tłuszczowych (na mięśniu trójgłowym ramienia, pod łopatką, na brzuchu). Wartość energetyczną diety – na podstawie trzykrotnego wywiadu o spożyciu z ostatnich 24 godzin poprzedzających badania; wyniki obliczeń przedstawiono jako odsetek realizacji normy spożycia. Na podstawie BMI, uwzględniając kategorie wiekowe, wyodrębniono młodzież szczupłą (34,9%), w normie (47,7%) oraz z nadwagą i otyłą (17,4%). Wykazano odwrotną zależność pomiędzy częstością spożywania posiłków w ciągu dnia, a wartością BMI, tzn. młodzieŜ szczupła (BMI£25ptc) częściej spożywała cztery posiłki dziennie, natomiast młodzież z nadwagą i otyła (BMI>75ptc) – do trzech posiłków dziennie. Z przeprowadzonych badań wynika również, że deklarowane spożycie nie zawsze mogło być zgodne ze stanem faktycznym, gdyż średnia wartość energetyczna diety u młodzieży szczupłej była wyższa, aniżeli u młodzieży z nadwagą i otyłej.

ABSTRACT
The study was aimed at determining relationships between the daily intake of food rations, energy consumption and energy balance in adolescents differing in the BMI value. The experiment covered 280 girls and 305 boys aged 10 – 15 years. Somatic traits were evaluated based on measurements of body height, body mass and thickness of skinfolds (arm triceps, subscapular, abdominal), whereas energy consumption was assayed by means of a triple 24-h dietary recall interview carried out prior to examinations. Results of energy consumption assays were presented as a per cent of recommended daily intakes. In respective age categories, the children were divided into three groups based on their BMI values, i.e. thin (34.9%), normal (47.7%) and those with overweight and obesity (17.4%). A negative relationships was demonstrated between the daily frequency of food ration intake and BMI value, i.e. the thin children (BMI£25ptc) were observed to more frequently consume four of five meals a day, whereas the overweight and obese children (BMI>75ptc) – three meals a day. The study indicates also that the declared energy consumption was not always in compliance with its actual intake, namely the mean daily consumption of energy in the thin children was higher than in the children with overweight and obesity.