Ocena sposobu żywienia i zachowań żywieniowych kobiet w okresie okołomenopauzalnym z rozpoznaną chorobą trzewną
[Evaluation of eating habits and nutritional behaviors of women in the perimenopausal period with the diagnosed celiac disease]

STRESZCZENIE
Wprowadzenie.
Cel badań. Celem badań była ocena sposobu żywienia i zachowań żywieniowych kobiet w okresie okołomenopauzalnym, z rozpoznaną w okresie ostatnich 4 lat chorobą trzewną.
Materiał i metoda.Materiał i metody. Badaniem objęto grupę 26 kobiet, będących w wieku 51-54 lata, z rozpoznaną w okresie ostatnich 4 lat chorobą trzewną, które od 6 miesięcy do 4 lat stosowały dietę bezglutenową i wyraziły zgodę na udział w badaniach. Informacje o żywieniu zebrano od badanych kobiet, które po odpowiednim przeszkoleniu, na bieżąco notowały czas, rodzaj i ilość spożywanej żywności, w trzech losowo wybranych dniach tygodnia. Wielkość porcji oceniano przy użyciu „Albumu porcji produktów i potraw”. Oceniane jadłospisy (78), pochodziły z miesiąca kwietnia i maja. Zebrane dane opracowano przy użyciu komputerowego programu Dietetyk 2009 Prof.
Wyniki. Analiza uzyskanych wyników pozwoliła na stwierdzenie, że żywienie badanych kobiet, z punktu widzenia zdiagnozowanej choroby, było bardzo poprawne. Nie realizowało ono jednak w pełni podstawowych zaleceń żywieniowych, co przejawiało się m. in. niewystarczającym spożyciem warzyw, owoców, olejów i wody oraz nadmiernym spożyciem białka zwierzęcego. Nie uwzględniało również potrzeb wynikających z okresu okołomenopauzalnego, w którym były badane kobiety, co może sprzyjać m. in. zaburzeniom gospodarki lipidowej, wodno-mineralnej i powstawaniu osteoporozy.
Wnioski. Stwierdzony całokształt zachowań, w tym żywieniowych, wskazywał na silną dominację zdiagnozowanej choroby, a także na potrzebę rekompensat związanych z nią ograniczeń, mających jednak w opinii badanych kobiet charakter działań prozdrowotnych.

ABSTRACT
Background.
Objective. The aim of this study was to evaluate eating habits and nutritional behaviors of women in the perimenopausal period with celiac disease diagnosed within the last 4 years.
Material and method. The study covered a group of 26 women, at the age of 51-54 years, with celiac disease diagnosed in the last 4 years and staying on a gluten-free diet for 6 months to 4 years and agreed to participate in this studies. Information of nutrition were collected from the women, who, after an appropriate instruction, recorded the timing, type and amount of food consumed in the three days a week, selected at random. The amount of consumed portions was defined on the basis of the “Book of portions, products and dishes”. The menus (78) were recorded in April and May. Collected data were prepared, based on a computer program Dietetyk 2009 Prof.
Results. The analysis of results achieved in this study enabled concluding that – from the viewpoint of the diagnosed disease – the nutritional patterns of the women were very appropriate. However, it failed to meet basic nutritional guidelines, which was reflected in, among other things, unsatisfactory intake of vegetables, fruits, oils and water, and in excessive intake of protein of animal origin. In addition, it did not cover demands resulting from the perimenopausal period the surveyed women were in, which is likely to facilitate, e.g. disorders in lipid metabolism and water-mineral balance, as well as development of osteoporosis.
Conclusions. The general picture of behaviors, including the nutritional ones, pointed to a strong predominance of the diagnosed disease but also to the need of compensating for the resultant restrictions, with the latter being perceived by the surveyed women as health-promoting actions.