Ocena ryzyka związana z narażeniem na pozostałości pestycydów w żywności pochodzenia roślinnego na etapie rejestracji środka ochrony roślin
[Dietary risk assessment for pesticides residues in food of plant origin during plant protection product’s registration process]

STRESZCZENIE
Jednym z podstawowych celów oceny ryzyka na etapie rejestracji srodków ochrony roslin jest akceptacja (bądz nie) proponowanych wartosci Najwyszych Dopuszczalnych Poziomów Pozostałosci (NDP) wyznaczonych na podstawie wyników badan polowych przeprowadzonych zgodnie z Dobra Praktyka Rolnicza (GAP). Najogólniej, ocena ryzyka na etapie rejestracji polega na porównaniu wartosci naraenia długo- i krótkoterminowego na dany pestycyd do bezpiecznych wartosci odniesienia, jakimi sa dopuszczalne dzienne pobranie – ADI oraz ostra dawka referencyjna – ARfD. Przy długoterminowym narażeniu człowieka na pozostałosci pestycydów, do ADI porównuje sie wartosci teoretycznego maksymalnego dziennego pobrania (TMDI) oraz miedzynarodowego i krajowego szacowanego dziennego pobrania (IEDI/NEDI). Pierwszy przypadek zakłada, że poziom pozostałosci we wszystkich spożywanych produktach jest równy NDP, natomiast w drugim przypadku sumuje sie pobranie pestycydu z produktów, w których steenie jego pozostałosci jest równe medianie steżen uzyskanych w nadzorowanych badaniach polowych prowadzonych zgodnie z GAP. Szacowanie ryzyka wynikajace z pobrania pozostałosci w ciagu krótkiego czasu polega na porównaniu wartosci odniesienia (w tym przypadku ARfD) do szacowanego miedzynarodowego badz krajowego krótkoterminowego pobrania pestycydu z żywnoscia (IESTI/NESTI). Do szacowania spożycia wykorzystuje sie mediane i najwysze wartosci steżen pozostałosci pochodzacych z badan polowych oraz dane na temat 97,5 percentyla spożycia danych produktów („duże porcje”) przez poszczególne grupy konsumentów, masy zdefiniowanych jednostek produktów, a także odsetek czesci jadalnych. Przy obliczaniu pobrania pozostałosci z produktów o masie jednostkowej powyżej 25 g wykorzystuje sie dodatkowo współczynniki zmiennosci (od 3 do 10), zwiazane z niejednolitym rozkładem pozostałosci w jednostkach składajacych sie na analizowana próbke.

ABSTRACT
One of the main goals of risk assessment during registration of plant protection product is to approve (or not) the proposed Maximum Residue Levels (MRLs) derived from the field trials conducted under Good Agricultural Practice (GAP). Generally, risk assessment at this stage is based on comparison of potential long- and short-term dietary intake of given pesticide with two earlier established outputs of hazard characterisation, i.e. Acceptable Daily Intake – ADI and Acute Reference Dose – ARfD. The first estimate of long-term hazard, which overestimates the risk, is comparing the Theoretical Maximum Daily Intake (TMDI) to the ADI of the pesticide. TMDI is based on assumption that all food products consumed over the lifetime of the consumer contain residues at level of MRL. Afterwards, the ADI is compared against International/National Estimated Daily Intake (IEDI/NEDI). I(N)EDI values provide a “best estimate” of dietary intake as they take into account residues in edible portions at level of median residue values from supervised trials. In case of short-term dietary exposure to acute toxic pesticides, the intake is compared to ARfD. The calculation of International/National Estimated Short-Term Intake IESTI/NESTI) requires single-day consumption data for the 97.5th percentile for each subgroups of consumers (so called “large portions”) together with typical unit weight, and percentage of edible portion for each commodity as well as high, and median residue levels derived from the field trials. Additionally, in intake calculations for commodities with unit weight over 25 g, the variability factor (from 3 to 10) has been introduced, which reflects the possible high deposition of a pesticide on the individual unit, even when the quantified residue level in composite sample is relatively low.