Ocena pobrania azotanów(V) i azotanów(III) z żywnością w gospodarstwach domowych w Polsce w latach 1996-2005
[Evaluation of nitrates and nitrites food intake in Polish households in years 1996-2005]

STRESZCZENIE
Celem pracy była szacunkowa ocena pobrania azotanów(V) i azotanów(III) z Ŝywnością w latach 1996–2005 w sześciu typach gospodarstw domowych. Wykorzystując dane o budżetach gospodarstw domowych dotyczących spożycia produktów spożywczych, oraz dostępne dane literaturowe dotyczące zawartości w nich azotanów(V) i azotanów(III) wyliczono średnie pobranie tych związków, uwzględniając ich główne źródła, a następnie odniesiono je do dopuszczalnego dziennego pobrania (ADI) obliczonego dla poszczególnych typów gospodarstw domowych. Na podstawie dokonanych obliczeń wykazano, że pobranie azotanów(V) i azotanów(III) z żywnością w badanych typach gospodarstw domowych było stosunkowo niskie i nie przekraczało ustalonej wartości ADI wynosząc 132–190 mg NaNO3/osobę/dzień (56,8% ADI), oraz od 3,0 do 3,5 mg NaNO2/osobę/dzień (58% ADI). Wielkość pobrania tych związków uzależniona była od typu gospodarstwa domowego, największe narażenie na toksyczne działanie tych związków dotyczyło gospodarstw emerytów i rencistów oraz rolników. Warzywa stanowiły główne źródło azotanów(V) i wnosiły do diety średnio 89% ogólnej ich ilości, zaś największy udział w pobraniu z dietą azotanów(III) miały mięso i przetwory mięsne, które wnosiły do diety 69% ogólnej ich ilości.

ABSTRACT
The studies on nitrates and nitrites food intake in years 1996-2005 were curried out in six types of households. Using household budget data and literature mean values of nitrates and nitrites contents in food products food intakes of these compounds were calculated and compared to acceptable daily intake (ADI) taking into consideration main sources of them. The obtained results indicated that the mean nitrate and nitrite food intakes did not exceed ADI and were relatively low 132–190 mg NaNO3/per person/day (56,8% ADI), and 3,0 to 3,5 mg NaNO2/per person/day (58% ADI). Nitrate and nitrite food intakes depended on type of household being highest at pensioners and retired persons and farmers. The main sources of nitrates were vegetables and their products supplied 89% of nitrates whereas meat and meat products supplied 69% of nitrites.