Makro i mikroelementy w konserwach ze szprotów
[Macro and microelements in canned sprats]

STRESZCZENIE
W pracy omówiono zawartości makro- i mikroelementów oraz metali toksycznych w  najbardziej popularnych konserwach ze szprotów. Badaniami objęto następujące asortymenty  konserw ze szprotów: szprot w sosie pomidorowym, szprot podwędzany w oleju, szprot  parowany w oleju. Wykonano analizy zawartości wapnia, fosforu, magnezu, potasu, miedzi,  cynku, żelaza, manganu, chromu, selenu, fluoru, jodu, kadmu, ołowiu, rtęci i arsenu.  Konserwy ze szprotów dostarczają znaczących ilości fluoru, jodu, selenu, wapnia i fosforu  natomiast nie są źródłem miedzi, chromu czy manganu. Na podstawie danych szacunkowych  określono, że jedna konserwa ze szprotów (o wadze 170 g) może dostarczyć do organizmu  konsumenta ponad 50% dziennego zapotrzebowania na wapń i fosfor, 85-233% zalecanej  dawki fluoru, 62,5% wymaganego jodu, do 43% selenu i ponad 25% dziennej dawki cynku.  Ponadto zabezpiecza w około 15% dzienne zapotrzebowanie na magnez, potas i żelazo.  Stwierdzono, że wszystkie analizowane konserwy ze szprotów zawierają względnie niski  poziom kadmu, ołowiu, rtęci i arsenu i nie stwarzają zagrożenia dla zdrowia ludzi.

ABSTRACT
The content of macro- and microelements and toxic metals in the most popular canned sprat was described in this paper. The research included the following canned sprat: sprat in tomato, smoked and steamed sprat in oil. The following analyses were carried out: content of calcium, phosphorus, potassium, magnesium, copper, zinc, iron, manganese, chromium, selenium, fluorine, iodine, cadmium, lead, mercury and arsenic. Fluorine, iodine, selenium, and calcium and phosphorous are provided to customer organism in large amount by canned sprat, however canned sprat cannot be considered as a source of copper, chromium, and manganese. On the base of assessment data one canned sprat (weight 170 g) provides to customer organism more than 50% recommended daily intake of calcium and phosphorus, 85- 233% fluorine, 62,5% iodine, 43% recommended selenium, more than 25% zinc, about 15% daily intake of magnesium, potassium and iron. It was found that all of the analyzed canned sprat contained relatively low content of cadmium, lead, mercury and arsenic, thus confirming the established safety standards.