Influence of selected dietary components on the functioning of the human nervous system
[Influence of selected dietary components on the functioning of the human nervous system]

ABSTRACT
The diet is directly connected not only with the physical status but also with the functioning of the brain and the mental status. The potentially beneficial nutrients with a protective effect on the nervous system function include amino acids (tryptophan, phenylalanine, tyrosine, taurine), glucose and vitamins C, E, D and beta-carotene, B group vitamins (vitamin B12, vitamin B6, vitamin B4, vitamin B1) and minerals (selenium, zinc, magnesium, sodium, iron, copper, manganese, iodine). The presence of antioxidants in the diet protects against oxidative damage to nervous system cells. Biochemical data indicate that polyunsaturated fatty acids such as arachidonic acid (AA), docosahexaenoic acid (DHA), eicosapentaenoic acid (EPA) and gamma-linolenic acid (GLA) as structural components of the nervous system play a key role in its function. The nutrition of the entire body also influences the production of neurotransmitters in the brain. A diet without an appropriate supply of protein, mineral nutrients or vitamins may result in a failure to form appropriately balanced numbers of neurotransmitters, which, as a result, may lead to neurotransmission dysfunction. This is the reason why proper nutrition is based on vegetables, fruits, whole-grain cereal products supplemented with products providing full-value protein (dairy products, fish, lean meat) and high-quality fat products (vegetable oils, fish fats).

STRESZCZENIE
Sposób żywienia ma bezpośredni związek nie tylko ze stanem fizycznym ale również z funkcjonowaniem mózgu i kondycją psychiczną. Wśród potencjalnie dobroczynnych składników pożywienia działających protekcyjnie na funkcjonowanie układu nerwowego wymienia się między innymi aminokwasy (tryptofan, fenyloalanina, tyrozyna, tauryna), glukozę oraz witaminy C, E, D i beta-karoten, witaminy z grupy B (witamina B12, witamina B6, witamin B4, witaminaB1) oraz składniki mineralne (selen, cynk, magnez, sód, żelazo, miedź, mangan, jod). Obecność w diecie przeciwutleniaczy chroni przed oksydacyjnym uszkodzeniem komórek układu nerwowego. Dane biochemiczne wskazują, że wielonienasycone kwasy tłuszczowe takie jak kwas arachidonowy (AA), kwas dokozaheksaenowy (DHA), kwas eikozapentaenowy (EPA) oraz gamma-linolenowy (GLA) jako składniki strukturalne układu nerwowego odgrywają kluczową rolę w jego funkcjonowaniu. Odżywienie całego organizmu wpływa na wytwarzanie w mózgu neurotransmiterów. Brak w diecie odpowiedniej podaży energii, białka, związków mineralnych czy witamin może spowodować niewykształcenie odpowiednio zbilansowanych ilości neurotransmiterów, co w efekcie może prowadzić do dysfunkcji neurotransmisyjnej czego konsekwencją mogą być różne zaburzenia stanu psychicznego. Dlatego, tak ważne jest prawidłowe żywienie opierające się na warzywach, owocach, produktach zbożowych z pełnego przemiału uzupełnione produktami dostarczającymi pełnowartościowego białka (produkty mlecze, ryby, chude mięso) oraz produktami tłuszczowymi o wysokiej jakości (oleje roślinne, tłuszcze pochodzące z ryb).