Aktywność fizyczna starszych osób mieszkających w gminie Kopszywnica
[Physical activity of elderly people living in district Koprzywnica (Poland)]

STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Aktywność fizyczna korzystnie wpływa na stan zdrowia. Osoby starsze zmniejszają swoją aktywność fizyczną miedzy innymi na skutek pogarszającego się stanu zdrowia lub mylnego przeświadczenia, że wraz ze starzeniem się nie wypada uprawiać sportów.
Cel badań. Celem badania była ocena aktywności fizycznej i wydatków energetycznych osób po 60-tym roku życia mieszkających w gminie Koprzywnica (województwo Świętokrzyskie).
Materiał i metoda.W badaniu wzięło udział 95 osób po 60-tym roku życia (51 kobiet i 44 mężczyzn). Wszystkie badane osoby żyły z rodzinami lub samotnie. Całodobowy wydatek energetyczny, wydatek energetyczny związany z aktywnością fizyczną o intensywności większej niż 3,0 MET, czas aktywności fizycznej (MET > 3,0), czas dużej aktywności fizycznej (MET > 6,0), liczbę kroków, czas odpoczynku mierzono za pomocą aparatu SenseWear Pro3 firmy Body Media Pittsburgh, USA. Pomiar trwała przynajmniej 24 godziny. Aktywność fizyczna klasyfikowana była również w oparciu o liczbę wykonanych kroków.
Wyniki. Mediana wieku badanych wynosiła 71 lat, a mediana wskaźnika BMI - 27,1 kg/m2. Stwierdzono, że osoby starsze miały mniejszą wartość wskaźnika BMI (R= -0,28, p=0,005). Badane osoby wykonywały przeciętnie 6335 kroków dziennie, 42% osób wykonywało mniej niż 5000 kroków, a 31,5% ponad 10000 kroków dziennie. Mediana całkowitego wydatku energetycznego wynosiła 33,1 kcal/kg m.c./dobę (2522 kcal/dobę), z czego na wydatek energetyczny związany z aktywnością fizyczną przypadało przeciętnie 5,7 kcal/kg m.c./dobę (482 kcal/dobę). Czas aktywności fizycznej wynosił przeciętnie 1 godzinę i 22 minuty i był to głównie umiarkowany wysiłek fizyczny. Dużą aktywność fizyczna zarejestrowano u 17 kobiet (33,3%) i u 20 mężczyzn (20 osób - 45,5%) i trwała ona 1-22 minut. Na odpoczynek przeznaczano przeciętnie 8 godzin i 44 minuty. Osoby starsze w porównaniu z młodszymi miały krótszy czas aktywności fizycznej, wykonywały mniej kroków oraz miały mniejszy wydatek energetyczny związany z aktywnością fizyczną, jak i całkowity wydatek energetyczny w ciągu doby. Jednocześnie nie stwierdzono wpływu wieku na czas trwania wypoczynku i wydatek energetyczny związany siedzącym trybem życia. Zaobserwowano również, że osoby z większym BMI w porównaniu z osobami z mniejszym BMI miały krótszy czas aktywności fizycznej, mniejszy wydatek energetyczny związany z aktywnością fizyczną i jednocześnie nie stwierdzono różnic między nimi w liczbie wykonywanych kroków, czasie przeznaczonym na odpoczynek, oraz w wydatkach energetycznych związanych z siedzącym trybem życia.
Wnioski. W badanej grupie osób w wieku podeszłym, osoby starsze w porównaniu z młodszymi miały mniejszą aktywność fizyczną oraz mniejszy wydatek energetyczny związany z aktywnością fizyczną, natomiast czas odpoczynku i wydatek energetyczny związany z siedzącym trybem życia nie różniły się. Osoby w wieku podeszłym mające większy wskaźnik BMI miały mniejszy całkowity wydatek energetyczny z krótszym czasem aktywności fizycznej w porównaniu z osobami z mniejszym wskaźnikiem BMI.

ABSTRACT
Background. Physical activity has good influence on health. The physical activity of elderly people may decrease, because of the health problems or think that with aging sport activity should be reduced.
Objective. The aim of the study was to assess a physical activity and energy expenditure of people in age 60 and more in the Koprzywnica district (Poland).
Material and method. 95 persons in age 60 and more (51 women and 44 men) participated in the study. All participants live alone or with family. The following data: total energy expenditure, active energy expenditure, physical activity duration (MET > 3,0), vigorous physical activity duration (MET > 6,0), number of steps, lying down duration were collected using SenseWear Pro3 Armband, Body Media Pittsburgh, USA. The measurement was conducted for 24 hours. Physical activity was also classified on the basis of the number of steps.
Results. The median of the age of participants was 71 years. The median of BMI was 27,1 kg/m2. Age was correlated with BMI (R= -0,28, p=0,005). Participants made on average 6335 steps daily, 42% of them made less than 5000 steps and 31,5% more than 10000 steps a day. The median of the total energy expenditure was 33,1 kcal/kg of body mass a day (2522 kcal a day), while the median of the active energy expenditure was 5,7 kcal/kg of body mass a day (482 kcal a day). The median of the physical activity duration was 1 hour and 22 minutes, and in most cases it was the moderate physical activity. In case of 17 women (33%) and 20 men (45,5%) the vigorous physical activity was detected, and duration of this physical activity was 1-22 minutes. The median of the lying down duration was 8 hours and 44 minutes. Older persons had shorter physical activity duration, made less steps and at the same time had lower active energy expenditure and total energy expenditure than younger ones. There were no differences between younger and older participants in the sedentary energy expenditure and lying down duration. Simultaneously participants with higher BMI compared with participants with lower BMI had shorter physical activity duration as well as lower active energy expenditure and total energy expenditure but there were no differences in number of steps, lying down duration and sedentary energy expenditure between them.
Conclusions. In case of older persons the duration of physical activity was shorter and the active energy expenditure was lower than in case of younger persons. Both groups had the sedentary energy expenditure and the lying duration at the same level. Elderly people with higher BMI had lower total energy expenditure and lower intensity and shorter physical activity duration than elderly people with lower BMI.